Γράφει ο Πάνος Τρυφιάτης
EΤΑΙΡΙΚΗ ΚΟΙΝΩΝΙΚΗ ΕΥΘΥΝΗ ΚΑΙ ΚΟΙΝΩΝΙΚΗ ΟΙΚΟΝΟΜΙΑ
Πρακτικές και δράσεις για την προστασία του περιβάλλοντος και αντιμετώπισης των συνεπειών της κλιματικής αλλαγής
Με την αλόγιστη χρήση των φυσικών πόρων και την ρύπανση του περιβάλλοντος με απόβλητα και εκπομπές αερίων ανατρέψαμε το κριτήριο της αειφορίας ή διατηρησιμότητας,στερώντας έτσι πόρους από τις επόμενες γενεές. Συμβάλαμε έτσι στην ανατροπή της περιβαλλοντικής ισορροπίας και στις καταστρεπτικές συνέπειες της κλιματικής αλλαγής.
Το προηγούμενο διάστημα δεν αξιολογήσαμε με υπευθυνότητα τις κλιματικές κρίσεις και τις προτάσεις-συμπεράσματα της επιστημονικής κοινότητας, με αποτέλεσμα να παγιωθεί η κλιματική αλλαγή.
Η ευαισθητοποίηση των πολιτών και οι συνεχείς καταστρεπτικές συνέπειες, ανάγκασαν τα οικονομικά ισχυρά κράτη του πλανήτη και διακυβερνητικούς οργανισμούς να αναλάβουν πρωτοβουλίες για λήψη μέτρων και αποφάσεων στην κατεύθυνση αποκατάστασης της περιβαλλοντικής ισορροπίας προς αποφυγή μελλοντικών καταστροφικών φαινομένων.
Στην διάσκεψη COP26 της Γλασκώβης υπήρξε συμφωνία η οποία κατά την εκτίμηση ειδικών κρίνεται ατελής, άτολμη και κατώτερη των περιστάσεων. Μένει να εφαρμοστούν οι αποφάσεις, παρότι και ως προς αυτό υπάρχει καχυποψία κρίνοντας την μέχρι σήμερα στάση των βιομηχανικά αναπτυγμένων χωρών.
Με δεδομένο ότι δεν υπάρχουν θεσμικές εγγυήσεις υλοποίησης των αποφάσεων, τα κράτη πρέπει να αναπτύξουν ξεχωριστά και ανάλογα με τις περιβαλλοντικές ιδιαιτερότητες, δημόσιες πολιτικές για την προστασία και αναβάθμιση του περιβάλλοντος.
Παράλληλα όμως κρίνεται σκόπιμη η αξιοποίηση μιας καλής πρακτικής της Εταιρικής Διακυβέρνησης, που είναι η Εταιρική Κοινωνική Ευθύνη(Ε.Κ.Ε.), σε διαλειτουργική συνεργασία με οργανωμένες δράσεις της Κοινωνικής Οικονομίας για την υποστήριξη του περιβάλλοντος.
Στην χώρα μας πριν από είκοσι χρόνια περίπου θεσμοθετήθηκε η Εταιρική Διακυβέρνηση, που είναι ένα σύγχρονο και σημαντικό τμήμα της Διοικητικής Επιστήμης, για την εφαρμογή της σε επιχειρήσεις και εταιρείες που είναι εισηγμένες στο χρηματιστήριο.
Βασική και καλή πρακτική της εταιρικής διακυβέρνησης η οποία περιλαμβάνεται και στο πρόγραμμα δράσης των επιχειρήσεων, είναι η Ε.Κ.Ε., δηλαδή η εθελοντική δέσμευση των επιχειρήσεων, χωρίς νομική υποχρέωση, για ένταξη στις επιχειρηματικές πρακτικές περιβαλλοντικές και κοινωνικές δράσεις. Με την εφαρμογή της Ε.Κ.Ε υποστηρίζονται και χρηματοδοτούνται δράσεις για το περιβάλλον, τον πολιτισμό, την εργασία και τον άνθρωπο. Εκτιμώ ότι βρισκόμαστε στην χρονική συγκυρία που είναι αδήριτη ανάγκη, η πολιτεία να πάρει μέτρα ενθάρρυνσης όλων των επιχειρήσεων, για ενεργοποίηση πρακτικών Ε.Κ.Ε για την υποστήριξη του περιβάλλοντος.
Η Κοινωνική Οικονομία είναι ένα σύνολο στοχευμένων δράσεων, που αναπτύσονται από φορείς στον ενδιάμεσο χώρο μεταξύ κράτους και αγοράς, που ορίζεται ως τρίτος τομέας.
Η φυσιογνωμία των φορέων είναι κοινωνικές επιχειρήσεις, μη κυβερνητικές οργανώσεις,
σύλλογοι και οργανώσεις της κοινωνίας πολιτών που η δράση τους σχετίζεται με τον άνθρωπο, την εργασία, το περιβάλλον κ.α. Δηλαδή, καλύπτουν κενά και αδυναμίες του κράτους και της αγοράς να καλύψουν ανάγκες ευπαθών ομάδων, προσφορά εργασίας, βελτίωση συνθηκών διαβίωσης, δράσεις προστασίας του περιβάλλοντος και πολλές άλλες ανάγκες κυρίως της τοπικής κοινωνίας.
H Κοινωνική Οικονομία με κέντρο τον άνθρωπο, ιδιαίτερα σε κρίσεις, είναι μια ολοκληρωμένη εναλλακτική επιλογή, γιατί προωθεί το συλλογικό και τοπικό όφελος, με προτεραιότητα στις κοινωνικές ανάγκες, με θετικό αποτύπωμα στις τοπικές κοινωνίες σε οικονομικό, κοινωνικό και περιβαλλοντικό επίπεδο, τη συλλογική διαχείριση και διαφύλαξη κοινών αγαθών, τη βιώσιμη, πράσινη και αειφόρο ανάπτυξη, τις ενεργειακές κοινότητες και σε πολλές άλλες κατευθύνσεις του πεδίου δράσης της.
Εφαρμόζει δυναμικές πρακτικές, για να οργανωθούν ή να επαναπροσδιοριστούν οικονομικές δραστηριότητες, με βάση τις ιδιαιτερότητες και τα τοπικά συγκριτικά πλεονεκτήματα, σε συνεργασία και συνέργεια με φορείς της αυτοδιοίκησης, κοινωνικές επιχειρήσεις, τοπικούς συλλόγους και ενώσεις, κοινωνικούς και οικονομικούς εταίρους και την Κοινωνία των Πολιτών.
Δεδομένης της κλιματικής αλλαγής, σαν χώρα πρέπει να αξιοποιήσουμε τα οφέλη που προκύπτουν από τις πρακτικές Ε.Κ.Ε και τις δράσεις της Κοινωνικής Οικονομίας, σαν σημαντικούς θεσμικούς βραχίονες και να τα κατευθύνομαι για κάλυψη στοχευμένων περιβαλλοντικών αναγκών που δεν έχουν περιληφθεί στον κρατικό σχεδιασμό και ολοκλήρωσης ατελειών δράσεων της αγοράς.
Προς αυτή την κατεύθυνση θα πρέπει εταιρίες και επιχειρήσεις να ενεργοποιήσουν την πρακτική της Ε.Κ.Ε και να χρηματοδοτήσουν προγράμματα και δράσεις των φορέων της κοινωνικής οικονομίας, για στοχευμένες δράσεις υποστήριξης του περιβάλλοντος, με έμφαση στην αποκατάσταση ζημιών από πλημύρες και πυρκαγιές, στην εκτέλεση έργων αποτροπής νέων καταστροφών, στην σχεδίαση δράσεων κυκλικής οικονομίας, στην εκπόνηση σχεδίων βιώσιμης ανάπτυξης, στην αναβάθμιση ποιότητας ζωής, στις νέες μορφές ενέργειας και στην αξιοποίηση τοπικών πλουτοπαραγωγικών πόρων.
Η χώρα μας, εκτός από την αποτελεσματική οργάνωση των υπηρεσιών με αρμοδιότητα την προστασία και υποστήριξη του περιβάλλοντος, πρέπει να εκπονήσει σύγχρονες δημόσιες πολιτικές, οι οποίες θα αποτελέσουν δίκτυο ασφάλειας, στα καταστροφικά φαινόμενα της κλιματικής αλλαγής. Αμέσως και με οδηγό τις προτάσεις ερευνών και μελετών, να σχεδιάσει τα βήματα για αντιμετώπιση των εν δυνάμει διαφαινόμενων κλιματικών αλλαγών, όπως η ερημοποίηση. Η ελληνική πολιτεία θα πρέπει να ενθαρρύνει με κίνητρα και διευκολύνσεις όλες τις επιχειρήσεις να εντάξουν στην επιχειρηματική πρακτική τους την Ε.Κ.Ε και να χρηματοδοτούν τους φορείς της κοινωνικής οικονομίας που προγραμματίζουν δράσεις υποστήριξης του περιβάλλοντος και αποτροπής συνεπειών της κλιματικής αλλαγής. Η τοπική αυτοδιοίκηση, επειδή ο σχεδιασμός για έργα σχετικά με το περιβάλλον μπορεί να συγκλίνει με τα αντίστοιχα προγράμματα δράσης των φορέων κοινωνικής οικονομίας και της Ε.Κ.Ε των τοπικών επιχειρήσεων, θα πρέπει να αναλάβει πρωτοβουλίες ίδρυσης τοπικών δικτύων συνεργασίας όλων των εμπλεκομένων για την μεγιστοποίηση των περιβαλλοντικών ωφελημάτων.
Η διπλωματία της κοινωνίας πολιτών είναι χρήσιμη για επίτευξη στόχων και κάλυψη ανθρωπίνων περιβαλλοντικών αναγκών, καθώς και απαραίτητη για την συμπλήρωση του έργου της πολιτείας.
Η δε εκδήλωση ενδιαφέροντος από την πολιτεία θα βρίσκει την αναμενόμενη ανταπόκριση των πολιτών καλής Θελήσεως με απώτερο στόχο την υπηρέτηση του δημόσιου συμφέροντος.
*Ο Πάνος Τρυφιατης είναι οικονομολόγος —ΔΜΣ Πολιτικών επιστημών
Ήταν Αξιωματικός του Πολεμικού Ναυτικού και έχει διατελέσει Διευθύνων Σύμβουλος στα Ελληνικά Αμυντικά Συστήματα και Διευθυντής στο Κέντρο Μελετών Ασφαλείας
Tags:
Αρθογραφία