Γράφει ο Πάνος Τρυφιάτης
Το τελευταίο διάστημα η ελληνική κυβέρνηση πανηγυρίζοντας υπερβολικά για την υπογραφή των αμυντικών συμφωνιών με ΗΠΑ και Γαλλία, δημιουργεί ένα επικοινωνιακό πέπλο, για να καλύψει τους λανθασμένους χειρισμούς και την έλλειψη υπευθύνων πολιτικών στα εθνικά ζητήματα και τα προβλήματα που σχετίζονται με την αμυντική θωράκιση της πατρίδας μας.
Εκτός όμως από τις αμυντικές συμφωνίες, υπογράφηκε σύμβαση για την αγορά αεροσκαφών Rafale και αποφασίστηκε η αγορά φρεγατών Belhara και κορβετών.
Οι βασικές προτεραιότητες για την αμυντική ισχύ της χώρας μας είναι η χάραξη Εθνικής Στρατηγικής μακράς πνοής, ο εξοπλισμός με τα αναγκαία αμυντικά συστήματα και η υποστήριξη της ελληνικής αμυντικής βιομηχανίας, ιδιωτικής και κρατικής.
Είναι πλέον αδήριτη ανάγκη η πολιτική συνεργασία-συνεννόηση των πολιτικών κομμάτων για το κτίσιμο εθνικής στρατηγικής, με σταθερότητα και αντοχές στο χρόνο. Βρισκόμαστε σε κομβικό σημείο και ως εκ τούτου τα βήματα μας πρέπει να σχεδιαστούν προσεκτικά, γιατί διαφορετικά τα αποτελέσματα δεν θα είναι αναστρέψιμα.
Σε ότι αφορά τον αμυντικό μας εξοπλισμό υπογράφηκαν συμβάσεις προμήθειας αεροσκαφών και ελήφθησαν αποφάσεις αγοράς φρεγατών και κορβετών, χωρίς προηγουμένως να αξιολογήσουν και να εκσυγχρονίσουν τον υφιστάμενο εξοπλισμό.
Τόσο τα αεροσκάφη όσο και τα πολεμικά πλοία θα ενισχύσουν την αμυντική θωράκιση της πατρίδας μας, αλλά ένα μέρος των αναγκών μας μπορούσε να καλυφθεί από τον εκσυγχρονισμό και την αναβάθμιση του υπάρχοντος εξοπλισμού, αποφεύγοντας έτσι σημαντικές οικονομικές εκροές.
Σε αυτό το πλαίσιο, θα πρέπει να εστιάσουμε την προσοχή μας σε ένα ζήτημα, που αποτελεί σημαντικό τμήμα της πολιτικής εθνικής άμυνας, αλλά τα πολλά τελευταία χρόνια αντιμετωπίστηκε με πλήρη αδιαφορία από το κράτος. Αφορά την έλλειψη Πολιτικής και συνακόλουθα την απαξίωση της εγχώριας Αμυντικής Βιομηχανίας, κρατικής και ιδιωτικής, που έχουν ήδη καταστεί, λόγω της αποφυγής λήψης αποφάσεων με βιώσιμη προοπτική, προβληματικές και ζημιογόνες. Ακόμα και με την υπογραφή της σύμβασης για τα αεροσκάφη, δεν αξιοποιήθηκε η δυνατότητα να προβλεφθούν οφέλη και συνεργασίες με την εγχώρια αμυντική βιομηχανία. Ελπίζουμε με την υπογραφή των συμβάσεων για τα πλοία να προβλεφθούν συγκεκριμένες δραστηριότητες προς όφελος της ναυπηγικής βιομηχανίας και των αμυντικών επιχειρήσεων.
Ανάγκη για στρατηγικό σχεδιασμό
Η αδιαφορία του κράτους σε έναν τέτοιο ευαίσθητο τομέα είναι εγκληματική. Εδώ και χρόνια, η ευθύνη της απόφασης για την αναδιοργάνωση και εκσυγχρονισμό της κρατικής αμυντικής βιομηχανίας περιφέρεται μεταξύ των υπουργείων Ανάπτυξης, Άμυνας και Οικονομικών, χωρίς αποτέλεσμα. Σε κανένα σύγχρονο ευρωπαϊκό κράτος δεν συμβαίνει το ένα υπουργείο να μεταθέτει την ευθύνη στο άλλο, σε βάρος της βιωσιμότητας της βιομηχανίας. Η διαιώνιση αυτής της κατάστασης στερεί σημαντικές υπηρεσίες και αμυντικό εξοπλισμό για την ενίσχυση της αμυντικής ισχύος της χώρας μας, σε αυτή την κρίσιμη περίοδο.
Υπάρχουν κάποια βασικά στοιχεία που προσδιορίζουν την πραγματικότητα και πρέπει να τα λάβουμε υπόψιν:
- Η έλλειψη κοινής ευρωπαϊκής πολιτικής άμυνας και ασφάλειας,
- Η γεωγραφική θέση της χώρας μας δίπλα σε έναν επιθετικό γείτονα,
- Η διαμορφούμενη εξωτερική πολιτική της ΕΕ, ανάλογα με τα συμφέροντα των ισχυρών κρατών αυτής,
- Η οικονομική και αμυντική ισχύ της Ελλάδας,
- Η γεωστρατηγική μας θέση,
- Το ασταθές και ευμετάβλητο περιβάλλον ασφαλείας με τις γνωστές αναταράξεις στην περιοχή μας,
- Οι διπλωματικές και στρατιωτικές συμμαχίες,
- Οι ελλείψεις σε εξοπλισμό και υποστήριξη, που μπορεί να προκύψουν σε μια κρίσιμη στιγμή από κατασκευαστικές εταιρείες χωρών που μπορεί να διακόψουν τον εφοδιασμό.
Συνεπώς οδηγούμαστε με βεβαιότητα στο συμπέρασμα, ότι η χώρα μας πρέπει μέσα από στρατηγικό σχεδιασμό να εκπονήσει πρόγραμμα εξυγίανσης για την βιώσιμη προοπτική και ανάπτυξη ισχυρής αμυντικής βιομηχανίας, κρατικής και ιδιωτικής. Υπάρχουν διαθέσιμοι χώροι και υποδομές καθώς και επιστημονικό προσωπικό υψηλής ειδίκευσης, εμπειρίας και ευστροφίας για να υποστηρίξει τις απαιτούμενες δράσεις.
Τα τελευταία χρόνια πολλές ιδιωτικές επιχειρήσεις αμυντικού υλικού του Συνδέσμου Ελλήνων Κατασκευαστών Αμυντικού Υλικού (ΣΕΚΠΥ), έχουν κατασκευάσει προϊόντα και συστήματα ασφαλείας υψηλής τεχνολογίας, ανταγωνιστικά στην παγκόσμια αγορά και χρήσιμα για την υποστήριξη των αμυντικών αναγκών της Πατρίδας μας.
Ανάγκη για νέο θεσμικό όργανο
Για να υλοποιηθούν αυτά και πολλά άλλα χρήσιμα προς αυτή την κατεύθυνση, πρέπει να δημιουργηθεί ένα θεσμικό όργανο στο υπουργείο Εθνικής Άμυνας με σημαντικές αρμοδιότητες, ώστε να εκπονεί πολιτικές και να λαμβάνει αποφάσεις για την εγχώρια (κρατική και ιδιωτική) Αμυντική Βιομηχανία. Το θεσμικό αυτό όργανο, επιπέδου υφυπουργείου ή Γενικής Γραμματείας Αμυντικής Βιομηχανίας Έρευνας και Τεχνολογίας, θα εκπονεί Πολιτικές και θα αποφασίζει:
α. Για τον προσανατολισμό της Αμυντικής Βιομηχανίας, κυρίως της κρατικής, με βάση το κρίσιμο ερώτημα αν θα καλύπτει τις ανάγκες για την άμυνα της χώρας ή θα είναι εξωστρεφής και θα αναπτύξει συνεργασίες με την βιομηχανία ευρωπαϊκών και τρίτων χωρών.
β. Για την αναδιοργάνωση και εκσυγχρονισμό της υφιστάμενης αμυντικής βιομηχανίας μέσω προγραμμάτων εξυγίανσης και χρηματοδότησης στοχευμένων επενδυτικών σχεδίων. Στο πλαίσιο αυτό θα εκπονήσει και πρόγραμμα στήριξης της ναυπηγικής βιομηχανίας και αναβάθμισή της σε ισχυρή μονάδα στην ευρύτερη περιοχή.
γ. Για τον προσδιορισμό των αναγκών σε εξοπλισμό των ενόπλων δυνάμεων και την εκπόνηση αντίστοιχων εξοπλιστικών προγραμμάτων.
δ. Για την εκπόνηση προγραμμάτων δημιουργίας νέων γραμμών παραγωγής τεχνολογικά εξελιγμένων προϊόντων και συστημάτων ασφαλείας και την ανάπτυξη έξυπνων εφαρμογών πληροφοριακών συστημάτων.
Εκπόνηση μελετών
ε. Για τη δημιουργία κέντρου μελετών, έρευνας και καινοτομίας με στόχο την συμμετοχή σε ευρωπαϊκά προγράμματα ανάπτυξης καινοτόμων προϊόντων και εφαρμογών στον τομέα της αμυντικής έρευνας μέσω του Ευρωπαϊκού Ταμείου Άμυνας (EDF).
στ. Για τη σύναψη συμφώνων συνεργασίας, για έρευνα και μελέτες αμυντικού ενδιαφέροντος, με ελληνικά πανεπιστήμια και πανεπιστήμια άλλων χωρών καθώς και με ερευνητικά και τεχνολογικά κέντρα και ινστιτούτα.
ζ. Για την ανάληψη πρωτοβουλιών ως προς την δημιουργία περιβάλλοντος συνεργατικών δράσεων μεταξύ των ιδιωτικών και κρατικών αμυντικών βιομηχανιών.
η. Για την καταγραφή των αναγκών στον αμυντικό τομέα, ώστε σε κάθε προμήθεια αμυντικού εξοπλισμού τα αντισταθμιστικά οφέλη να συνοδεύονται με τεχνογνωσία και συμπαραγωγές τμημάτων του αμυντικού προϊόντος.
θ. Για την εκπόνηση μελετών με στόχο τον εξορθολογισμό των οικονομικών της Άμυνας. Από τα κονδύλια του προϋπολογισμού της Άμυνας το ποσοστό που καλύπτει τα λειτουργικά έξοδα ανέρχεται στο 70 με 80 τοις εκατό. Αυτό σημαίνει ότι τα περιθώρια για αμυντικές επενδύσεις και υποστήριξης του υπάρχοντος εξοπλισμού είναι ελάχιστα.
ι. Για τον επαναπροσδιορισμό και εκσυγχρονισμό του θεσμικού πλαισίου στην κατεύθυνση εκμετάλλευσης των δυνατοτήτων που μας παρέχει το ευρωπαϊκό θεσμικό πλαίσιο για υποστήριξη της εγχώριας αμυντικής βιομηχανίας. Είναι ευκαιρία για εκπόνηση σχεδίου με όλα τα σύγχρονα πεδία δράσεων που εφαρμόζουν, εξελίσσουν και τελειοποιούν οι ευρωπαϊκές βιομηχανίες.
Απαιτούμενοι πόροι
Η τωρινή κρίσιμη συγκυρία μπορεί να μετατραπεί σε ευκαιρία, εάν εκπονηθεί ένα μελετημένο σχέδιο αναδιάρθρωσης, μεταρρυθμίσεων, χρηματοδότησης επενδύσεων και ανάθεσης αμυντικών δράσεων, που θα σηματοδοτήσει ένα νέο ξεκίνημα όχι μόνο για την διάσωση, αλλά και την βιώσιμη προοπτική της Αμυντικής Βιομηχανίας. Σε κάθε περίπτωση, ως μέλος της EE θα πρέπει να εκμεταλλευτούμε τις ευκαιρίες για συνεργασία σε πολλά ζητήματα με την ευρωπαϊκή αμυντική βιομηχανία.
Πράγματι, δεδομένου ότι η ευρωπαϊκή αμυντική βιομηχανία έχει κάνει αναπτυξιακά άλματα, είναι απαραίτητη η συνεργασία, τόσο με διμερείς συμφωνίες των βιομηχανιών όσο και με συνεργασίες μέσα από το ευρωπαϊκό Πρόγραμμα Βιομηχανικής Ανάπτυξης (EDIDP), που χρηματοδοτείται από το EDF. Μέσα από αυτό το πρόγραμμα, οι εγχώριες αμυντικές βιομηχανίες θα αποκτήσουν, εκτός από την χρηματοδότηση, τεχνογνωσία, ισχυροποίηση δεσμών, πρόσβαση σε νέα δίκτυα αγορών και κλίμα εμπιστοσύνης για μελλοντικά σχέδια.
Με βάση τα ανωτέρω, αν θέλουμε πράγματι η Αμυντική Βιομηχανία να αποτελέσει σημαντικό βραχίονα της αμυντικής ισχύος της χώρας μας, θα πρέπει επιτέλους να διατεθούν, οι απαιτούμενοι πόροι για την εξυγίανση και βιώσιμη προοπτική της και σε επόμενες συμβάσεις προμήθειας αμυντικού εξοπλισμού και αμυντικών συμφωνιών να προβλεφθούν αντισταθμιστικά οφέλη και συνέργειες.
- Ο Πάνος Τρυφιάτης είναι Οικονομολόγος-ΔΜΣ Πολιτικών Επιστημών Ήταν Αξιωματικός του Πολεμικού Ναυτικού και έχει διατελέσει Διευθύνων Σύμβουλος στα Ελληνικά Αμυντικά Συστήματα και Διευθυντής στο Κέντρο Μελετών Ασφαλείας
Tags:
Αρθογραφία